Travma Sonrası Stres Bozukluğu

Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB), bireyin yaşamını tehdit eden, fiziksel veya duygusal olarak yoğun bir travmatik olay (örneğin, kaza, şiddet, istismar, doğal afet) sonrası ortaya çıkan bir ruhsal sağlık durumudur. TSSB, travmatik olayın bireyde uzun süreli duygusal ve fiziksel etkiler bırakmasıyla karakterizedir. TSSB, yalnızca olayı yaşayan kişiyi değil, aynı zamanda olaya tanık olan veya olay hakkında detaylı bilgi alan bireyleri de etkileyebilir (örneğin, bir yakınının travmasına tanıklık eden bir çocuk).

TSSB, genellikle dört ana belirti kümesiyle tanımlanır:

• Yeniden Yaşantılama (Intrüzyon): Travmatik olayın tekrar tekrar zihinde canlanması, kâbuslar veya flashback’ler.
• Kaçınma: Travmayı hatırlatan yerlerden, insanlardan veya durumlardan kaçınma.
• Olumsuz Düşünce ve Duygudurum Değişiklikleri: Sürekli suçluluk, utanç, depresyon veya sosyal izolasyon.
• Aşırı Uyarılmışlık (Hiperarousal): Sürekli tetikte olma, kolay irkilme, uyku problemleri veya öfke patlamaları.

TSSB’nin ortaya çıkmasında birden fazla faktör rol oynayabilir:

• Travmatik Olaylar:
  • Fiziksel veya cinsel istismar, şiddet veya saldırı.
  • Trafik kazası, doğal afet (deprem, sel) veya savaş gibi olaylar.
  • Sevdiğin birinin ani kaybı veya bir yakının travmasına tanıklık.
  • Tıbbi travmalar (örneğin, ciddi bir ameliyat veya yoğun bakım süreci).
• Biyolojik Faktörler:
  • Genetik yatkınlık (ailede TSSB veya anksiyete öyküsü).
  • Beyin kimyasındaki dengesizlikler (örneğin, kortizol ve serotonin düzeyleri).
  • Aşırı aktif amigdala (beynin korku merkezi).
• Psikolojik Faktörler:
  • Altta yatan kaygı veya depresyon gibi ruhsal sağlık sorunları.
  • Travma öncesi düşük özsaygı veya duygusal düzenleme güçlüğü.
  • Travmayı anlamlandırma ve başa çıkma becerilerinin yetersizliği.
• Çevresel Faktörler:
  • Sosyal destek eksikliği (örneğin, yalnızlık).
  • Travma sonrası stresle başa çıkmayı zorlaştıran yaşam koşulları (örneğin, finansal sorunlar).
  • Çocukluk dönemi travmaları veya duygusal ihmal.

TSSB, bireyin iradesiyle ilgili bir sorun değildir; biyolojik, çevresel ve psikolojik faktörlerin bir kombinasyonudur. Bu nedenle, profesyonel bir destek almak büyük önem taşır.

TSSB, doğru müdahalelerle yönetilebilir ve bireyin yaşam kalitesi artırılabilir. İdem Psikoloji olarak, Ataşehir’deki merkezimizde bireylerin ihtiyaçlarına özel çözüm odaklı yaklaşımlar sunuyoruz:

• Bireysel Terapi:
  • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Travmaya bağlı olumsuz düşünce kalıplarını (örneğin, “Güvende değilim”) değiştirir, daha sağlıklı bir bakış açısı kazandırır.
  • EMDR (Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme): Travmatik anıları işleyerek duygusal yükünü azaltır; TSSB terapisinde oldukça etkilidir.
  • Travma Odaklı Terapi: Travmanın birey üzerindeki etkilerini anlamaya ve duygusal iyileşmeyi sağlamaya odaklanır.
  • Çocuklar için oyun terapisi veya sanat terapisi ile travma üzerinde çalışılır.
• Ebeveyn Eğitimi ve Danışmanlığı:
  • Ebeveynlere, çocuğun travma sonrası belirtileriyle nasıl başa çıkacakları ve destekleyici bir yaklaşım sergileyecekleri konusunda rehberlik edilir.
  • Çocuğun travmasını artırabilecek yanlış tutumlar (örneğin, olayı konuşmaktan kaçınma) üzerinde çalışılır.
• Grup Terapileri: TSSB yaşayan bireyler için destek grupları düzenlenir. Bireyler, deneyimlerini paylaşarak yalnız olmadıklarını hisseder ve iyileşme sürecinde destek bulur.
• Gevşeme ve Mindfulness Teknikleri: Nefes egzersizleri, meditasyon ve progresif kas gevşetme ile aşırı uyarılmışlık ve kaygı azaltılır.
• Psikoeğitim: Bireye TSSB’nin doğası hakkında bilgi verilir, travma sonrası tepkilerin normal olduğu anlatılır ve başa çıkma stratejileri öğretilir.

İdem Psikoloji olarak, Ataşehir’de sunduğumuz bu çözüm odaklı yaklaşımlarla TSSB’nin etkilerini en aza indiriyor, bireylerin travmanın yüklerinden kurtularak daha sağlıklı bir yaşam sürmelerine destek oluyoruz.

TSSB yönetildiğinde, bireylerin hayatında önemli değişiklikler mümkündür:

• Çocuklar İçin:
  • Duygusal Denge: Kâbuslar ve korkular azalır, çocuk daha sakin ve güvenli hisseder.
  • Sosyal İlişkiler: Sosyal çekingenlik azalır, arkadaşlarıyla daha uyumlu ilişkiler kurar.
  • Akademik Başarı: Konsantrasyon artar, okul performansı iyileşir.
• Yetişkinler İçin:
  • Duygusal Rahatlama: Flashback’ler, kâbuslar ve kaygı azalır, birey daha huzurlu hisseder.
  • Güven Hissi: Sürekli tetikte olma hali azalır, birey kendini daha güvende hisseder.
  • İlişkiler: Sosyal izolasyon azalır, sevdikleriyle daha sağlıklı ilişkiler kurulur.
  • Yaşam Kalitesi: Genel yaşam kalitesi artar, birey travmanın esiri olmaktan kurtulur.